Khái niệm khử trùng nước sinh hoạt là gì?

Khử trùng nước sinh hoạt là quá trình loại bỏ hoặc giảm bớt các loại virus, vi khuẩn và tạp chất trong nước có thể gây bệnh cho người dùng. Quá trình này thường được thực hiện bằng cách dùng hóa chất khử trùng hoặc các phương pháp xử lý nước như sục khí, lọc, dùng ánh sáng UV để tiêu diệt vi khuẩn và virus. Điều này sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của người dùng bằng cách ngăn chặn vi khuẩn, virus gây bệnh lây lan qua nước sử dụng hàng ngày.

Khử trùng nước sinh hoạt

Các giải pháp khử trùng nước sinh hoạt phổ biến

Có một số giải pháp khử trùng nước sinh hoạt mà bạn có thể sử dụng:

Khử trùng nước bằng sục khí

Sục khí là một phương pháp khử trùng nước bằng cách sục khí ozone hoặc clo qua nước để tiêu diệt vi khuẩn, virus. Ozone là một chất khí có màu ánh tím, tan ít trong nước và gây độc cho con người. Khi ở trong nước, Ozone phân hủy rất nhanh thành phân tử và nguyên tử oxy. So với Clo thì Ozone có tính hoạt hóa mạnh hơn, vậy nên khả năng diệt trùng của nó cũng lớn hơn Clo rất nhiều.

Đặc biệt, vì thời gian tiếp xúc của khí Ozone với nước rất ngắn nên nó không gây mùi vị khó chịu, kể cả khi trong nước có chứa phenol.

Khử trùng nước bằng hóa chất

Sử dụng các loại hoá chất khử trùng như clorin, cloramin B để tiêu diệt vi khuẩn, virus trong nước là cách được sử dụng rộng rãi trong quá trình xử lý nước phục vụ sinh hoạt, ăn uống. Trong đó Cloramin B là cách được dùng nhiều nhất. Cụ thể như sau:

Dùng để khử trùng nước cho hộ gia đình

Cloramin B được đóng gói dưới dạng viên với nhiều mức hàm lượng khác nhau, trong đó phổ biến nhất là Cloramin B 0,25g hoặc viên Aquatabs 67mg. Những loại này thường được dùng để khử trùng cho một lượng nước nhỏ như xô, chậu, chum, vại,… Thường thì một viên Cloramin B 0,25g có thể khử trùng được 25 lít nước, còn một viên Aquatabs 67mg thì là khoảng 20 lít nước trong.

Dùng hóa chất Cloramin B

Cách thực hiện là cho 1 viên Cloramin B 0,25g vào thùng chứa 25 lít nước đã được làm trong, sau đó khuấy đều lên và đậy nắp lại. Tiếp đến là chờ khoảng 30 phút là có thể sử dụng làm nước sinh hoạt được. Đối với viên Aquatabs 67mg thì lượng nước là 20 lít, còn cách thực hiện cũng tương tự viên Cloramin B.

Dùng để khử trùng nước dùng cho khu tập thể hoặc nhiều hộ gia đình

Với trường hợp này, Colramin B bột loại 27% clo hoạt tính và Clorua vôi thường được sử dụng. Tuy nhiên với loại này thì quá trình thực hiện phải được cán bộ y tế chỉ đạo, hướng dẫn. Lượng bột cần dùng sẽ được tính toán dựa trên cơ sở nồng độ yêu cầu là 10mg Cloramine hoạt tính cho 1 lít nước.

Cách dùng bột Cloramine B 27% khử trùng cho khoảng 300 lít nước được thực hiện như sau: Hòa tan 3g bột Cloramine B 27% (khoảng 1/3 thìa canh) vào một gáo nước, sau đó đổ vào bể hoặc thùng chứa 300 lít nước đã được làm trong, trộn đều lên rồi đậy nắp lại, chờ khoảng 30 phút là có thể dùng được.

Lưu ý:

• Nước sau khi được khử trùng có thể dùng cho mục đích sinh hoạt. Tuy nhiên loại nước này vẫn phải đun sôi thì mới có thể uống được.
• Không tiến hành khử trùng đồng thời với đánh phèn vì phèn sẽ khiến Clo mất đi tác dụng khử trùng.
• Nước sau khi khử trùng xong phải có mùi Clo thì mới có tác dụng.
• Nếu lỡ cho quá nhiều Clo thì sau khi khử trùng xong, bạn hãy mở nắp và chờ thêm nửa giờ hoặc một giờ nữa cho khí Clo bay bớt.

Sử dụng ánh sáng UV

Ánh sàng đèn UV có tác dụng diệt khuẩn

Khử trùng nước bằng ánh sáng đèn UV là một phương pháp hiệu quả giúp tiêu diệt vi vi khuẩn trong nước. Công nghệ này sử dụng tia cực tím (UV-C) để phá hủy ADN của các vi khuẩn, virus, làm cho chúng không thể tái sinh và gây hại được. Quá trình xử lý này sẽ diễn ra như sau:

• Tia UV: Đèn UV phát ra tia cực tím có bước sóng ngắn (khoảng 254 nanomet) có khả năng xâm nhập vào ADN của vi khuẩn, virus và các vi sinh vật khác trong nước.
• Phá hủy ADN: Tia UV tác động vào ADN của vi khuẩn, virus và các vi sinh vật, gây ra sự hỏng hóc và gãy nối ADN. Điều này làm cho chúng không thể thực hiện được chức năng sinh sản hoặc tái tạo, từ đó dẫn đến tử vong.
• Khử trùng: Khi nước đi qua đèn UV, những vi sinh vật này sẽ tiếp xúc với tia UV và ADN của chúng sẽ bị phá hủy, khiến cho chúng không còn khả năng gây bệnh.

– Ưu điểm

• Hiệu suất cao trong việc tiêu diệt vi khuẩn, virus, vi sinh vật.

• Không cần dùng hoá chất vì nước sau khi xử lý xong không bị ảnh hưởng về mùi vị, chất lượng.
• Quá trình xử lý được thực hiện nhanh chóng, dễ dàng.

– Hạn chế

• Đèn UV chỉ có thể tiêu diệt vi khuẩn, virus và các vi sinh vật khác khi chúng tiếp xúc trực tiếp với tia UV, do đó nó không loại bỏ các tạp chất khác có trong nước.
• Cần đảm bảo rằng hệ thống đèn UV hoạt động hiệu quả và được bảo dưỡng đúng cách để đảm bảo an toàn và hiệu suất.

Đun sôi nước

Đun sôi nước để tiêu diệt vi khuẩn

Khử trùng nước bằng cách đun sôi là cách làm truyền thống, đơn giản và dễ thực hiện. Nước sau khi sôi sẽ được đun tiếp trong ít nhất 1 phút để tiêu diệt các vi khuẩn, virus và các loại vi sinh vật khác.

Quá trình này được thực hiện bằng cách đun nước lên đến nhiệt độ cao, tới mức nước sôi (100 độ C ở áp suất không khí tiêu chuẩn), làm cho các vi khuẩn, virus và các loại vi sinh vật khác không thể sống sót được. Cụ thể thì nhiệt độ cao sẽ phá vỡ các liên kết cấu trúc của các loại vi sinh vật, khiến chúng bị tử vong.

– Ưu điểm

• Tiêu diệt vi khuẩn, virus: Nhiệt độ cao của nước sôi có thể tiêu diệt hầu hết các loại vi khuẩn, virus và vi sinh vật khác mà không cần dùng đến hoá chất.
• Loại bỏ một số tạp chất hữu cơ: Ngoài việc khử trùng, quá trình đun sôi cũng giúp loại bỏ một số tạp chất hữu cơ và chất rắn có thể có trong nước, ví dụ như cặn canxi.
• An toàn và tiết kiệm: Vì không dùng đến hóa chất và các thiết bị đặc biệt mà quá trình đun sôi nước diễn ra an toàn, đơn giản và tiết kiệm.

– Hạn chế

• Không phù hợp khi cần xử lý một lượng nước lớn.
• Quá trình đun sôi tốn khá nhiều thời gian, nhất là khi xử lý một lượng nước lớn.
• Nhiệt độ cao có thể làm mất một số chất dinh dưỡng có trong nước.

Tóm lại, việc khử trùng nước bằng nhiệt độ cao (đun sôi nước) là một phương pháp đơn giản, hiệu quả và an toàn, phù hợp cho việc xử lý nước uống và nước dùng trong sinh hoạt hàng ngày, nhất là trong trường hợp không có thiết bị khử trùng nước chuyên dụng.

Dùng ion bạc để khử trùng nước

Ion bạc có thể tiêu diệt phần lớn số vi trùng có trong nước. Chỉ với hàm lượng khoảng 2-10 ion g/l là đã có thể tiêu diệt vi trùng rồi.

Tuy nhiên hạn chế của phương pháp này là nó không thể phát huy khả năng diệt trùng khi nước có chất hữu cơ, độ màu cao, chứa nhiều loại muối,..

Dùng máy lọc nước

Khử trùng nước sinh hoạt bằng máy lọc nước

Khử trùng nước bằng máy lọc nước chính là một phương pháp hiệu quả để loại bỏ vi khuẩn, virus và các tạp chất khác có trong nước. Dưới đây là một số loại máy lọc nước thường được dùng cho việc khử trùng nước:

• Máy lọc nước kết hợp: Đây là các hệ thống lọc nước kết hợp nhiều phương pháp khác nhau như lọc cơ học, lọc hoá học và lọc UV. Các máy lọc nước kết hợp này có thể loại bỏ một loạt các tạp chất, vi sinh vật có trong nước, giúp nước trở nên sạch an toàn cho việc ăn uống và sinh hoạt.
• Máy lọc nước RO: Máy lọc nước ứng dụng công nghệ lọc thẩm thấu ngược sử dụng màng lọc để loại bỏ các tạp chất, vi sinh vật, clo, kim loại nặng,…. từ nước. Bằng cách dùng bơm tăng áp để tạo ra áp suất cao, nước sẽ bị ép đi qua màng lọc, trong khi đó các tạp chất, vi khuẩn, virus,… bị giữ lại ở lại trên màng. Máy lọc nước RO cung cấp một giải pháp hiệu quả để loại bỏ các tạp chất có trong nước, làm cho nước trở nên sạch và tinh khiết.
• Máy lọc nước UV: Máy lọc nước sử dụng đèn UV để khử trùng nước bằng cách dùng tia cực tím để tiêu diệt vi khuẩn, virus. Máy lọc nước UV thường được sử dụng như một phần của hệ thống lọc nước kết hợp hoặc độc lập để đảm bảo nước được khử trùng có hiệu quả.

– Ưu điểm

• Loại bỏ chất gây ô nhiễm trong nước như chất độc hại, virus, vi khuẩn,… một cách hiệu quả.
• Cải thiện chất lượng nước uống (hương vị và màu sắc) bằng cách loại bỏ các chất gây đục, phèn cùng nhiều tạp chất không mong muốn khác.
• Tiết kiệm chi phí: So với việc mua nước đóng chai hoặc nước đã được lọc thì việc dùng máy lọc nước có thể tiết kiệm chi phí lâu dài.
• Máy lọc nước thường có thiết kế nhỏ gọn, dễ dàng lắp đặt, vận hành.
• Giúp bảo vệ sức khỏe của người dùng, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường nhờ việc hạn chế lượng rác thải nhựa từ chai nước.

– Hạn chế

• Đòi hỏi bảo dưỡng thường xuyên: Để máy lọc nước hoạt động hiệu quả thì người dùng cần thường xuyên bảo dưỡng và thay thế lõi lọc đúng hạn. Việc bỏ qua bảo dưỡng có thể khiến hiệu suất lọc bị giảm, khiến chất lượng khử trùng nước bị giảm.
• Khả năng tạo ra chất thải: Các dòng máy lọc RO sẽ tạo ra nước thải khi hoạt động.
• Cần tốn một khoản chi phí ban đầu và chi phí duy trì: Việc mua máy lọc nước có thể đòi hỏi một khoản đầu tư ban đầu. Ngoài ra, chi phí duy trì hoạt động của máy như tiền điện, chi phí thay lõi, linh phụ kiện, chi phí sửa chữa cũng tốn một khoản tiền đáng kể.

Đó là một số cách khử trùng nước sinh hoạt mà bạn có thể tham khảo. Tùy vào điều kiện kinh tế, nơi sống và nhu cầu sử dụng nước mà bạn hãy lựa chọn cho mình một giải pháp phù hợp. Nếu có điều kiện, việc lựa chọn máy lọc nước sẽ là một sự lựa chọn lý tưởng.