Tìm hiểu nước thải bệnh viện là gì?

Nước thải bệnh viện được xếp nhóm nước thải nguy hiểm, với các đặc điểm sau:

• Phát sinh từ các hoạt động y tế, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc bệnh nhân

• Bao gồm nước thải từ các phòng bệnh, phòng phẫu thuật, xét nghiệm, thí nghiệm…

• Khác biệt hoàn toàn với nước thải sinh hoạt thông thường nên nó đòi hỏi biện pháp xử lý nghiêm ngặt trước khi xả thải ra môi trường

Điều làm nên sự khác biệt của nước thải bệnh viện chính là thành phần của nó:

• Chứa nhiều loại chất thải nguy hại và độc tính cao

• Có mặt của dược phẩm, hóa chất, thuốc kháng sinh dùng trong điều trị

• Chứa các tác nhân gây bệnh, virus, vi khuẩn, ký sinh trùng nguy hiểm

• Tồn tại nguy cơ lây nhiễm cao cho môi trường và sức khỏe con người

Chính bởi sự phức tạp và tiềm ẩn nhiều mối nguy này, nước thải bệnh viện đang trở thành một trong những mối quan tâm hàng đầu hiện nay.

Nước thải bệnh viện có những thành phần gì?

Nước thải bệnh viện bao gồm nhiều thành phần khác nhau, cụ thể như sau:

1. Chất thải y tế

Một phần không nhỏ trong nước thải bệnh viện là chất thải y tế nguy hại:

• Bơm tiêm, kim tiêm, ống dẫn lưu, gạc băng, bông băng dính máu và dịch

• Bộ phận cơ thể người, nội tạng, mô bệnh phẩm phát sinh từ phẫu thuật

• Hóa chất, dung môi, chất khử trùng sử dụng trong xét nghiệm, thí nghiệm

• Các vật liệu y tế bị nhiễm khuẩn, chất phóng xạ…

Những thứ này nếu không được phân loại và xử lý cẩn thận sẽ là nguồn lây nhiễm, phát tán mầm bệnh và gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

2. Thuốc men

Thuốc men, đặc biệt là các loại kháng sinh, là một thành phần đáng lo ngại trong nước thải bệnh viện. Ví dụ: Kháng sinh

• Hầu hết bệnh nhân điều trị tại bệnh viện đều được dùng kháng sinh.

• Tuy nhiên, cơ thể họ chỉ hấp thụ một phần, phần còn lại bị đào thải qua nước tiểu, phân.

• Nồng độ kháng sinh trong nước thải bệnh viện rất cao so với các nguồn thải khác.

• Kháng sinh tồn lưu và tích tụ lâu dài trong môi trường, gây ra hiện tượng kháng thuốc.

Sự có mặt của kháng sinh trong nước thải đe dọa nghiêm trọng khả năng điều trị bệnh truyền nhiễm trong tương lai.

3. Khí độc hại

Nước thải bệnh viện còn chứa một số loại khí độc hại như:

• Khí gây mê dùng trong phẫu thuật, gây mê (ví dụ halothane, isoflurane…).

• Khí cực độc sinh ra từ quá trình xạ trị ung thư bằng coban-60.

• Khí fomandehit dùng để ướp xác, bảo quản mô bệnh phẩm.

Những khí này nếu bị thải ra ngoài sẽ gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

4. Vật liệu sinh học

Một phần không nhỏ trong nước thải bệnh viện là các vật liệu sinh học:

• Tế bào, mô, dịch cơ thể người bệnh (máu, đờm, mủ, nước tiểu…).

• Các loại vi sinh vật gây bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng.

• Mô hoại tử, u bướu phát sinh từ phẫu thuật, sinh thiết.

Các thành phần sinh học này vừa là nguồn gây bệnh, vừa có thể mang mầm bệnh lây lan ra môi trường nếu không được xử lý triệt để.

Chất thải y tế

Tác hại của nước thải bệnh viện đối với cuộc sống

Với những thành phần nguy hiểm vừa kể trên, nước thải bệnh viện sẽ tác động như thế nào đến môi trường và sức khỏe con người?

1. Gây ô nhiễm môi trường

Nước thải bệnh viện nếu không được xử lý đúng cách sẽ là nguồn gây ô nhiễm môi trường rất lớn:

• Tràn vào nguồn nước mặt như sông, suối, ao hồ… phá hủy hệ sinh thái thủy sinh.

• Thấm xuống đất gây ô nhiễm đất và nước ngầm.

• Phát tán mùi hôi thối, thu hút ruồi muỗi, sinh vật gây hại.

• Lây lan mầm bệnh cho vật nuôi, động thực vật trong môi trường.

Tình trạng ô nhiễm do nước thải bệnh viện gây ra ngày càng gia tăng và nghiêm trọng hơn, làm suy giảm chất lượng môi trường sống.

2. Kháng thuốc kháng sinh

• Lượng lớn kháng sinh trong nước thải bệnh viện sẽ khiến vi khuẩn kháng thuốc phát triển mạnh.

• Khi xâm nhập vào cơ thể qua nguồn nước, thức ăn, chúng gây ra các bệnh nhiễm trùng khó điều trị.

• Hiện tượng kháng thuốc đe dọa nghiêm trọng khả năng điều trị bệnh truyền nhiễm trong tương lai.

3. Lây lan mầm bệnh

• Nước thải bệnh viện chứa đầy rẫy các loại vi sinh vật gây bệnh nguy hiểm.

• Nếu không được xử lý triệt để, chúng sẽ phát tán ra môi trường và gây bệnh cho cộng đồng.

• Các bệnh thường gặp như tiêu chảy, viêm gan, thương hàn, sốt xuất huyết…

• Đối tượng có nguy cơ cao nhất là bệnh nhân, nhân viên y tế và người dân sống xung quanh bệnh viện.

Nguy cơ từ nước thải bệnh viện không chỉ dừng lại trong phạm vi bệnh viện mà còn có khả năng lan truyền trên diện rộng.

Nước thải bệnh viện rất nguy hiểm và gây ô nhiễm môi trường

Thực trạng của nước thải bệnh viện tại Việt Nam

Vậy thực tế công tác quản lý và xử lý nước thải bệnh viện ở nước ta đang diễn ra như thế nào? Và tiềm ẩn những rủi ro gì?

1. Khả năng xử lý hạn chế

Thực tế cho thấy, việc xử lý nước thải bệnh viện ở Việt Nam còn nhiều hạn chế:

• Nhiều bệnh viện chưa có hệ thống xử lý nước thải riêng hoặc công suất quá nhỏ.

• Phần lớn mới chỉ dừng ở mức xử lý sơ bộ hoặc thứ cấp, chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn.

• Tình trạng xả thẳng nước thải bệnh viện ra môi trường vẫn còn xảy ra.

• Hệ thống thu gom, vận hành kém hiệu quả, thiếu các thiết bị quan trắc, cảnh báo.

Những bất cập này khiến cho nước thải bệnh viện trở thành nguồn ô nhiễm tiềm ẩn nguy hiểm.

2. Nguy cơ ô nhiễm gia tăng

Trong bối cảnh quy mô và hoạt động khám chữa bệnh ngày càng gia tăng, nguy cơ ô nhiễm do nước thải bệnh viện đang là vấn đề nóng:

• Lượng nước thải bệnh viện phát sinh với tốc độ nhanh chóng.

• Chứa nhiều thành phần nguy hại và khó xử lý hơn.

• Nếu không được kiểm soát và xử lý kịp thời sẽ gây ô nhiễm trên diện rộng.

• Mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng và môi trường ngày càng trầm trọng hơn.

• Đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư xử lý thích đáng từ phía cơ quan chức năng và bệnh viện.

Do đó, vấn đề nước thải bệnh viện cần sớm được nhìn nhận nghiêm túc và có giải pháp căn cơ, lâu dài.

Thực trạng xử lý nước thải bệnh viện tại nước ta vẫn còn rất hạn chế

Quy trình xử lý nước thải bệnh viện

Để giảm thiểu những ảnh hưởng xấu và kiểm soát nguy cơ từ nước thải bệnh viện, công tác xử lý nước thải cần được tiến hành nghiêm ngặt và triệt để nhất. Quá trình xử lý nước thải bệnh viện thường gồm nhiều giai đoạn kết hợp nhiều phương pháp khác nhau:

1.  Xử lý sơ bộ

• Lọc, tách loại bỏ rác thải rắn, chất thải y tế nguy hại, hóa chất độc hại

• Khử trùng mầm bệnh, khử độc dược phẩm bằng hóa chất

• Điều chỉnh pH, khử màu, mùi hôi của nước thải

2. Xử lý thứ cấp

• Xử lý sinh học bằng vi sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ trong nước thải

• Các phương pháp phổ biến: Bùn hoạt tính, mương oxy hóa, lọc sinh học, hồ sinh học,…

3. Xử lý giai đoạn ba

• Xử lý nâng cao để loại bỏ các chất dinh dưỡng (nitơ, photpho), kim loại nặng, vi sinh vật gây bệnh

• Một số công nghệ tiên tiến: Lọc màng RO, than hoạt tính, trao đổi ion, xử lý ozone, UV…

Hiệu quả của quy trình xử lý nước thải bệnh viện phụ thuộc rất lớn vào sự kết hợp hợp lý giữa các phương pháp trên.

Giải pháp giảm thiểu chất thải bệnh viện

Song song với xử lý, các bệnh viện cũng cần chủ động thực hiện các biện pháp giảm thiểu nước thải ngay từ đầu.

1. Thay đổi quy trình hoạt động

Để giảm thiểu phát sinh chất thải nguy hại, bệnh viện nên rà soát và cải tiến quy trình hoạt động theo hướng thân thiện với môi trường:

• Giảm thiểu sử dụng các dược phẩm, hóa chất và vật tư tiêu hao gây ô nhiễm.

• Phân loại và thu gom riêng biệt các loại chất thải y tế nguy hại ngay tại nguồn.

• Thay đổi thói quen sử dụng nước của nhân viên y tế và bệnh nhân để tiết kiệm nước.

• Áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại trong chẩn đoán và điều trị.

Những giải pháp đơn giản nhưng thiết thực này sẽ góp phần giảm đáng kể tải lượng và độc tính của nước thải bệnh viện.

2. Sử dụng vật liệu thân thiện môi trường

Bên cạnh đó, các cơ sở y tế cũng nên ưu tiên sử dụng các vật liệu, dụng cụ thân thiện với môi trường như:

• Túi, hộp đựng bằng giấy, bìa cứng thay cho nhựa dùng một lần.

• Găng tay, khẩu trang, ống tiêm làm từ vật liệu tự hủy sinh học.

• Dụng cụ y tế bằng thủy tinh, sứ thay cho nhựa khó phân hủy.

• Hóa chất tẩy rửa ít độc hại, dễ phân hủy sinh học.

Sự chuyển đổi sang các vật liệu xanh không chỉ giảm gánh nặng xử lý nước thải mà còn thể hiện trách nhiệm môi trường của bệnh viện.

Sử dụng vật liệu thân thiện môi trường để giảm ô nhiễm

Ai chịu trách nhiệm xử lý nước thải bệnh viện?

• Bệnh viện là đơn vị trực tiếp chịu trách nhiệm thu gom, vận chuyển và xử lý nước thải.

• Cần phải có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn, được vận hành thường xuyên.

• Phải tuân thủ các quy định của pháp luật về quản lý chất thải y tế.

• Cần phối hợp với cơ quan môi trường để quan trắc, báo cáo định kỳ.

• Có thể hợp đồng với đơn vị có chức năng để xử lý nước thải.

Trước hết, các bệnh viện cần ý thức rõ trách nhiệm của mình, chủ động xây dựng hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn. Bên cạnh việc xử lý cuối đường ống, cần triển khai đồng bộ các giải pháp giảm thiểu tận gốc như cải tiến quy trình, sử dụng công nghệ xanh. Về phía cơ quan quản lý, cần có những quy định chặt chẽ và giám sát thường xuyên để bắt buộc bệnh viện thực hiện nghiêm túc.

Hóa chất xử lý nước thải bệnh viện tốt nhất hiện nay

Hiện tại, hóa chất chlorine, PAC là những sản phẩm được sử dụng phổ biến để xử lý nước thải và khử trùng trang thiết bị tại bệnh viện. Nó đem đến khả năng khử khuẩn, diệt virus, ký sinh trùng và các tác nhân gây hại trong nước. Bên cạnh đó, những loại hóa chất này còn giúp lắng đọng các hợp chất hữu cơ và loại bỏ ra khỏi nước một cách dễ dàng.

PAC

Hóa Chất  hiện đang sản xuất và phân phối các loại hóa chất xử lý nước thải bệnh viện với số lượng lớn. Chúng tôi đã và đang cung cấp cho các bệnh viện trên toàn quốc, với mong muốn xử lý triệt để nguồn nước thải, bảo vệ môi trường một cách tốt nhất. Chlorine là sản phẩm được các bệnh viện mua nhiều nhất hiện nay, quy cách 45kg/ thùng, dạng bột màu trắng