Hướng dẫn chi tiết kỹ thuật nuôi tôm nước lợ

Kỹ thuật nuôi tôm nước lợ bao gồm một loạt các phương pháp, quy trình để tạo ra môi trường sống lý tưởng cho tôm trong điều kiện nước lợ. Dưới đây là những kỹ thuật cơ bản cần thực hiện khi nuôi tôm nước lợ:

Chuẩn bị hồ nuôi

Chuẩn bị ao nuôi tôm

Để chuẩn bị hồ, ao nuôi tôm được tốt, các bạn hãy thực hiện theo các hướng dẫn dưới đây.

Cải tạo ao lắng và ao nuôi

• Bước 1: Tháo cạn nước trong ao nuôi và ao lắng rồi loại bỏ các loài có hại có trong ao từ vụ nuôi trước như tôm, ốc, cua, côn trùng, cá tạp. Thực hiện vét bùn đáy ao, tu sửa bờ ao và các cống cấp nước, thoát nước. San phẳng đáy ao dốc về phía cống thoát. Phải đầm nén kỹ bờ ao hoặc tiến hành lót bạt để chống sạt lở và rò rỉ nước. Tiếp đến là rào lưới xung quanh ao để tránh các loài ký chủ trung gian gây bệnh như cua, còng, rắn,.. xâm nhập vào ao.
• Bước 2: Rải vôi bột với liều lượng 20 – 30 kg/1.000m² nếu pH đất > 4, còn nếu pH đất ≤4 thì liều lượng là 30 – 40 kg/1000m².
• Bước 3: Bừa nền đáy ao thật kỹ cho vôi ngấm vào đáy, từ đó tiêu diệt hết các sinh vật sống trong đó và giải độc kim loại nặng, khí H₂S cũng như trung hòa pH cho đất ao. Với ao lót bạt đáy, bạn chỉ cần vệ sinh khử trùng là xong.
• Bước 4: Phơi nền đáy ao khoảng 5 – 7 ngày. Với những ao không phơi được, hãy tiến hành bơm hết sạch nước đi, sau đó dùng máy cào chất thải về cuối góc ao rồi bơm chất thải vào ao chứa thải, sau đó bón vôi với liều lượng như bước 2.

Lưu ý: Sau mỗi vụ nuôi, nền đáy ao lắng, ao nuôi phải phơi khô cứng khoảng 1 – 2 tháng để ngắt vụ, sau đó mới phục hồi lại cho vụ tiếp theo.

Xử lý nước, lấy nước cấp vào trong ao nuôi

• Bước 1: Lấy nước vào ao lắng bằng cách cho nước đi qua túi lọc bằng vải dày để loại bỏ rác, ấu trùng, các sinh vật tạp khác, sau đó để lắng 3 – 4 ngày.
• Bước 2: Bật quạt nước liên tục trong 2 – 3 ngày để kích thích trứng tôm, cua, ốc,… nở hết thành ấu trùng.
• Bước 3: Dùng Chlorine nồng độ 30 ppm để diệt tạp, diệt khuẩn nước cấp trong ao lắng vào buổi sáng lúc 8h hoặc buổi chiều lúc 16h.
• Bước 4: Bật quạt nước liên tục trong 10 ngày để phân hủy hết lương dư Chlorine. Sử dụng thuốc thử để kiểm tra xem còn Clo dư hay không.
• Bước 5: Bơm nước từ ao lắng sang ao nuôi qua nhiều lớp túi lọc bằng vải dày cho đến khi mức nước trong ao nuôi đạt từ 1,3 – 1,5 m, sau đó để lắng 2 ngày.

Lưu ý là không diệt tạp trong ao nuôi và không lấy nước vào ao lắng khi:

• Nước ngoài kênh/mương có nhiều màng nhầy, váng bọt, phù sa.
• Nguồn nước ở trong vùng có dịch bệnh.
• Nguồn nước có hiện tượng phát sáng vào buổi tối.

Gây màu nước ao nuôi

Gây màu nước cho ao

Mục đích của việc làm này là giúp các vi sinh vật phù du phát triển, ổn định môi trường nước nhằm tạo môi trường sống thuận lợi cho tôm. Để gây màu nước thì sau 2 ngày cấp nước vào ao nuôi, bạn hãy thực hiện công việc sau đây:

Cách 1: Dùng cám ủ

Cám ủ sẽ gồm có cám gạo, bột đậu nành, bột cá phối trộn theo tỷ lệ là 2:2:1. Hỗn hợp này sau đó sẽ được nấu chín và ủ trong 2 – 3 ngày.

• Lúc 7 – 8h sáng, mang vôi đen Dolomite hoặc vôi nông nghiệp bón vào ao với liều lượng 100 – 150 kg/1000m³.
• Lúc 10 – 12h trưa thì bón cám ủ với liều lượng 3 – 4 kg/1000m³.

Thực hiện lặp lại 2 bước trên liên tục trong 3 – 5 ngày cho đến khi độ trong của nước trong ao đạt 30 – 40 cm.

Cách 2: Dùng hỗn hợp mật rỉ đường, cám gạo, bột đậu nành với tỷ lệ 3:1:3, ủ trong 12h

• Lúc 9 – 10h sáng, bón hỗn hợp đã qua ủ với liều lượng 2 – 3 kg/1.000m³ nước ao, thực hiện tạt liên tục 3 ngày.
• Khi màu nước trong ao chuyển sang màu vàng hoặc nâu nhạt hoặc xanh vỏ đậu thì có thể thả giống.

Với những ao khó gây màu nước hoặc màu nước không bền, bạn nên bổ sung thêm các thành phần khoáng, Silic để giữ màu nước trong ao nuôi được bền hơn.

Ngoài ra, các bạn cũng có thể dùng các chế phẩm vi sinh để gây màu nước theo hướng dẫn của nhà sản xuất có uy tín.

Lưu ý:

• Không gây màu nước bằng phân vô cơ.
• Khi đã lấy nước rồi thì không diệt tạp trong hồ nuôi.
• Kiểm tra, điều chỉnh các yếu tố môi trường nước ao nuôi để đảm bảo nó ở trong ngưỡng thích hợp trước khi thả giống.

Bố trí hệ thống máy quạt nước

Bố trí hệ thống máy quạt nước

Việc bố trí hệ thống quạt nước, thời gian chạy quạt nước phải đảm bảo cung cấp đủ oxy cho tôm, nhất là vào buổi chiều tối, đêm và gần sáng. Bởi lẽ đây là những thời điểm mà lượng oxy trong ao đạt mức cao nhất hoặc thấp nhất trong ngày. Vào những ngày nắng nóng hoặc mưa kéo dài, cần tăng cường thời gian chạy quạt hoặc bố trí thêm hệ thống quạt trong vuông tôm.

Vị trí đặt cánh quạt nước

Quạt nước đặt cách bờ 1,5 m với khoảng cách giữa 2 cách quạt nước là 60 – 80 cm, lắp so le nhau. Tùy vào hình dạng ao mà cánh quạt nước sẽ bố trí sao cho nó tạo được dòng chảy tốt nhất, đồng thời cung cấp được đủ nhu cầu oxy cho tôm nuôi.

Số lượng máy quạt nước

Đối với nuôi tôm sú 

Diện tích ao	Mật độ 15 – 20 con	Mật độ 20 – 25 con	Tốc độ vòng quay
2000m2	20 – 25 cánh	25 – 30 cánh	100 – 120 vòng/phút
5000m2	50 – 60 cánh	60 – 80 cánh	100 – 120 vòng/phút

Đối với nuôi tôm chân trắng

Nhu cầu oxy của tôm thẻ chân trắng rất lớn nên hệ thống quạt có thể là hệ thống quạt nước bằng cánh quạt nhựa hoặc kết hợp giữa cánh quạt nhựa với cánh quạt lông nhím hoặc các cánh quạt khác. Tốc độ quay của cánh quạt nhựa nên lớn hơn 120 vòng/phút.

Diện tích ao	Mật độ	Số lượng dàn quạt cánh (10 cánh quạt/dàn)	Số lượng dàn quạt lông nhím
2000 – 3000m2	30 – 60 con/m2	4 dàn	1
	60 – 100 con/m2	4 dàn	2
4000 – 5000m2	30 – 60 con/m2	6 dàn	2
	60 – 100 con/m2	6 dàn	3 – 4

Chọn và thả giống

Chọn giống

Chọn tôm giống khỏe mạnh, sạch bệnh

Tôm giống cần được chọn mua ở những cơ sở có uy tín, có phiếu xét nghiệm âm tính về các mầm bệnh hại. Đối với kích cỡ tôm giống, tôm sú sẽ là P15 – P20, còn tôm thẻ chân trắng tối thiểu là P12.

Kiểm tra sức khỏe của tôm giống bằng cách gây sốc, cụ thể như sau:

• Sốc độ mặn: Lấy 40 – 50 con tôm giống cho vào trong cốc thủy tinh chứa 300 ml nước lấy từ trong bao vận chuyển giống. Sau đó hạ độ mặn đột ngột xuống còn 15‰ rồi theo dõi tôm trong 30 phút, nếu tỷ lệ sống là 100% là đạt yêu cầu.
• Sốc bằng formol: Thả 40 – 50 tôm giống vào trong chén, cốc thủy tinh đựng dung dịch formalin có nồng độ 100 ppm, sau đó theo dõi trong 30 phút. Nếu tỷ lệ sống đạt 100% thì đạt yêu cầu.

Thả giống

– Mật độ thả

• Tôm sú: Nuôi thâm canh là 15 – 20 con/m², còn nuôi bán thâm canh là 8 – 14 con/m².
• Tôm chân trắng: Với những hộ mới chuyển đổi là 30 – 60 con/m², còn với những hộ đã có kinh nghiệm, mật độ là 60 – 80 con/m².

– Cách thả tôm giống

• Thả vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh làm tôm bị sốc.
• Trước khi thả giống cần bật quạt nước từ 8 – 12 giờ để đảm bảo nồng độ oxy hòa tan trong ao lớn hơn 4 mg/l.
• Để cân bằng nhiệt độ nước giữa bao giống và ao nuôi, hãy thả nổi bao giống trên mặt hồ vài phút rồi mới từ từ cho nước vào đầy bao. Tiếp đó là cầm phía đáy bao rồi từ từ dốc ngược để tôm giống theo dòng nước bơi ra ao nuôi.

Chăm sóc và quản lý tôm

Lượng thức ăn cho tôm sẽ tuân theo bảng hướng dẫn và có sự điều chỉnh phù hợp với nhu cầu thực tế như sức khỏe của tôm, thời tiết, chu kỳ lột xác,… Trong quá trình nuôi, hãy theo dõi sàng ăn hoặc chài khi tôm từ 20 ngày tuổi trở lên để có những điều chỉnh phù hợp. Mỗi ngày cho tôm ăn 3 lần với liều lượng như sau:

Cho tôm ăn với lượng thức ăn phù hợp

Trong tháng nuôi thứ nhất

Giai đoạn này cho tôm ăn thức ăn cỡ nhỏ.

Ngày thứ 10 sau khi thả giống, cho một ít thức ăn vào sàng, nhá hoặc vó để tôm làm quen dần. Cách này cũng dễ cho việc kiểm tra lượng thức ăn dư sau này. Sàng ăn đặt ở nơi bằng phẳng, cách bờ ao khoảng 1,5 – 2m, sau cánh quạt nước khoảng 12 – 15m. Lưu ý không đặt sàng ở các góc ao, khoảng cách sẽ là 1.600 – 2.000m² đặt 1 sàng.

Sau 15 ngày, bạn có thể sử dụng thêm các vitamin, khoáng chất theo hướng dẫn của nhà cung cấp để tăng cường sức khỏe cho tôm.

• Tôm sú: Ngày đầu tiên cho 1,2 – 1,5 kg/100.000 con giống, sau đó cứ 2 ngày tăng thêm 0,2 – 0,3 kg/100.000 con giống.
• Tôm thẻ chân trắng: Ngày đầu tiên cho 2,8 – 3 kg/100.000 con giống. Trong 10 ngày đầu tiên, cứ 1 ngày lại tăng thêm 0,4 kg/100.000 con giống. Từ ngày thứ 10 – 20 trở đi, cứ 1 ngày lại tăng 0,5 kg/100.000 con giống.

Từ tháng nuôi thứ 2 trở đi

Dực vào theo dõi lượng thức ăn thừa trên sàng ăn, lượng thức ăn trong ngày của tôm cần có những điều chỉnh phù hợp. Tùy từng giai đoạn phát triển của tôm mà việc chuyển đổi loại thức ăn sẽ được thực hiện. Khi chuyển đổi thức ăn, bạn nên trộn lẫn 2 loại thức ăn cũ và mới rồi cho ăn ít nhất 3 ngày.

Một số lưu ý khi nuôi tôm nước lợ cho năng suất cao

Để có một vụ nuôi tôm nước lợ thành công, các bạn hãy lưu ý các vấn đề sau:

• Theo dõi thường xuyên tình hình thời tiết.
• Trước khi thả tôm giống 5 – 10 ngày, hãy theo dõi diễn biến thời tiết và dừng thả giống nếu thời tiết không thuận lợi.
• Nên ương dưỡng tôm 2 – 3 giai đoạn và dùng con giống cỡ lớn để thả nuôi tôm thương phẩm.
• Ương tôm trước khi thả nuôi thương phẩm sẽ giúp nâng cao chất lượng con giống, tạo ra những con tôm khỏe mạnh, có khả năng sống tốt.
• Không sử dụng các loại hóa chất, chất kháng sinh cấm trong quá trình nuôi.
• Chọn nguồn tôm giống chất lượng và đã được kiểm tra mầm bệnh từ các trung tâm cấp giống uy tín.

Trên đây là những kỹ thuật nuôi tôm nước lợ thành công mà các bạn có thể tham khảo. Hy vọng rằng những kiến thức mà chúng tôi vừa cung cấp sẽ giúp các bạn có một vụ nuôi tôm thành công.